Οι οργανισμοί FIDU (Ιταλία) και e VAI Avante (Πορτογαλία) φιλοξένησαν τα δημιουργικά εργαστήρια (creative labs), στα οποία συμμετείχαν νέοι ενήλικες και εκπρόσωποι των οργανισμών. Κατά τη διάρκεια του δημιουργικού εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε στο Πόρτο, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε μικρότερες ομάδες και περιηγήθηκαν στο διαδίκτυο για να βρουν πλατφόρμες και πηγές από όπου μπορούν να αντλήσουν αξιόπιστες πληροφορίες και παράλληλα εργάστηκαν στο πώς να αντιμετωπίσουν τις ψευδείς πληροφορίες, αναδεικνύοντας σχετικό περιεχόμενο. Στην Ιταλία, οι συμμετέχοντες δημιούργησαν δύο εργαλεία επικοινωνίας σχετικά με την παραπληροφόρηση, την κρατική προπαγάνδα και τον αντίκτυπό τους ενάντια στις αξίες της ΕΕ. Είχαν επίσης την ευκαιρία να έχουν μια εμπλουτιστική συνεδρία ερωτήσεων και απαντήσεων με τον Adriano Addis, υπεύθυνο Τύπου της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ιταλία. 

Το περιεχόμενο που παρήχθη κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων θα παρουσιαστεί στην τελική εκδήλωση του σχεδίου και θα είναι προσβάσιμο στο διαδίκτυο για το ευρύ κοινό μέσα στους επόμενους μήνες.

Η εμπειρία μιας Ελληνίδας συμμετέχουσας, της Δήμητρας, η οποία έλαβε μέρος στο Creative Lab στη Ρώμη:

«Το δημιουργικό εργαστήριο "Στρατηγική επικοινωνία ενάντια στην παραπληροφόρηση" αποδείχθηκε ότι ήταν μια ασφαλής και χωρίς κριτική ζώνη για συζητήσεις και τις πρακτικές εφαρμογές τους που αντιτίθενται στην προπαγάνδα και τις ψευδείς ειδήσεις. Θέματα όπως ο έλεγχος των γεγονότων και ο τρόπος προσέγγισής του, η κρατική προπαγάνδα και τα bots/trolls αποδείχθηκαν μερικά από τα αγαπημένα μου. Το προπαρασκευασμένο υλικό ανά ομάδα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο και επιτάχυνε τη διαδικασία και είμαι ευγνώμων για τους συντονιστές που έκαναν την επιπλέον δουλειά εκ των προτέρων.

Σε διαπροσωπικό επίπεδο, εκτίμησα την αίσθηση της κοινότητας που δημιουργήθηκε μεταξύ μας καθώς και τους ίδιους τους ανθρώπους που ήταν υπέροχοι. Το εργαστήριο με προκάλεσε επίσης θετικά, καθώς μου δόθηκε η ευκαιρία να αμφισβητήσω και να καλλιεργήσω τις ικανότητες, ενώ παράλληλα ανακάλυψα νέες πτυχές της πιθανής επαγγελματικής μου προσωπικότητας. Οι συντονιστές έκαναν την εμπειρία εξαιρετική, με την Eleonora, τον Antonio και τον Giuseppe να είναι οι ιδανικοί για ένα τέτοιο εργαστήριο. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τον Giuseppe, διότι παρείχε καθοδήγηση και στόχο καθ' όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης. Μια από τις κορυφαίες στιγμές ήταν επίσης η ομιλία του Adriano Addis, του υπεύθυνου Τύπου της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ιταλία, ο οποίος μας παρουσίασε απόψεις που προσέδωσαν περαιτέρω αξία και βοήθησαν στην εμπέδωση των γνώσεων που είχαμε ήδη αποκτήσει.

Εν κατακλείδι, είμαι κάτι παραπάνω από ευγνώμων για τη συμμετοχή μου στο πρόγραμμα και πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες και δράσεις αυτού του είδους με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Η τελική διάσκεψη του σχεδίου CommEUnication πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οικοδεσπότες ήταν η αντιπρόεδρος του ΕΚ, Pina Picierno και ο Gilles Pelayo, επικεφαλής του τμήματος Citizens & EU Values, European Education & Culture. 

Η εκδήλωση συγκέντρωσε εκπροσώπους οργανώσεων από επτά χώρες της ΕΕ (Ιταλία, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία και Ελλάδα - YC EPIRUS) για να συζητήσουν προτάσεις με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης εντός της ΕΕ. Η ανώτερη ερευνήτρια της TASC για την κοινωνική ένταξη, Sara Singleton, παρουσίασε τα αποτελέσματα και τις συστάσεις από την Ιρλανδία. 

Η εκδήλωση συγκάλεσε με επιτυχία εκπροσώπους θεσμικών οργάνων και CSOs για να συζητήσουν τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν από το έργο, καθώς και συστάσεις και προτάσεις με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης εντός της ΕΕ.

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους προσκεκλημένους, τους συμμετέχοντες και τους εταίρους, των οποίων η παρουσία και οι αλληλεπιδράσεις εμπλούτισαν το αποτέλεσμα της εκδήλωσης.

Αυτά τα αποτελέσματα βασίζονται στις απαντήσεις του ερωτηματολογίου από 989 ερωτηθέντες που καλύπτουν 7 χώρες που συμμετέχουν στο σχέδιο (Ιταλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Γαλλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία) συν άλλες χώρες της ΕΕ (συγκεκριμένα 38 ερωτηθέντες από Κύπρο, Λουξεμβούργο, Ισπανία, Κροατία , Πολωνία, Ισπανία, Τσεχία, Ολλανδία, Λετονία, Σλοβενία, Ουγγαρία) και 23 ερωτηθέντες από χώρες εκτός ΕΕ (Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Σενεγάλη, Αφγανιστάν, Παλαιστίνη, Βραζιλία, Κίνα, Λευκορωσία, Βόρειο Μακεδονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Χονγκ Κονγκ, Νότος Αφρική, Καναδάς, Μεξικό, Αγκόλα, Αιθιοπία).

Προσωπικά δεδομένα και υπόβαθρο ερωτηθέντων

Συνολικός αριθμός ερωτηθέντων: 989

Ηλικία: Από 17 έως 71 ετών. (56,93% των ερωτηθέντων γεννήθηκαν μεταξύ 1986 και 2001 με μέση ηλικία τα 26 έτη)

Φύλο: 43% άντρες, 55% γυναίκες και 2% προτιμούν να μην πουν

Τοποθεσία: 83% από αστικές περιοχές, 17% από αγροτικές

Εκπαίδευση: 40% κάτοχοι πτυχίου ή επαγγελματικού διπλώματος και 28% Μεταπτυχιακού 26% απόφοιτοι γυμνασίου, 3,5% PhD ή Dphil, 2% κανένα από τα παραπάνω

Τρέχουσα εργασία και εκπαίδευση: 42,67% μισθωτοί, 13,55% αυτοαπασχολούμενοι, 25,28% φοιτητές, σχεδόν 6% άνεργοι, 8% άλλο με 18 άτομα στα 89 (22%) συνταξιούχοι.

Κατανόηση της ΕΕ

Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση: μεταξύ 27% και 40% δεν είχαν καθόλου πληροφορίες για την ΕΕ.

 Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Μεταξύ 26% και 31% δεν είχαν καθόλου πληροφορίες για την ΕΕ.

Εξοικείωση με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: Το 53,44% γνωρίζει τον καταμερισμό των ευθυνών μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της ΕΕ.

Συμμετοχή στις τελευταίες ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές εκλογές: το 55,21% ψήφισε, το 32,82% δεν ψήφισε, το 4,27% δεν ενδιαφέρθηκε και σχεδόν το 8% δεν ήταν επιλέξιμο. Γνώση ευρωπαϊκών κοινοβουλευτικών κομμάτων: Το 24% γνωρίζει όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα και το 39% γνωρίζει ορισμένα από αυτά.

Πολιτικές της ΕΕ

Ο αντίκτυπος της ΕΕ στη χώρα σας: 56% θετικός, 25% θετικός και αρνητικός, 8% αρνητικός. Το 6% δεν γνωρίζει ή δεν έχει κανένα αντίκτυπο.

Η γνώμη για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δεν είναι ούτε αρνητική ούτε θετική.

Εξοικείωση με τις τρέχουσες προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το 43,38% αγνοεί την «Προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας». Το 40,46% αγνοεί «Μια οικονομία που λειτουργεί για τους ανθρώπους». Το 39,50% αγνοεί «Μια ισχυρότερη Ευρώπη στον κόσμο»· Το 39,35% αγνοεί "Μια νέα ώθηση για την ευρωπαϊκή δημοκρατία", 34,80% αγνοεί "Μια Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία" και "Μια Ευρώπη που ταιριάζει στην ψηφιακή εποχή", μόνο <10% γνωρίζει καλά τις προτεραιότητες. Πάνω από το 10% γνωρίζει καλά την  "Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία".

Είστε ενεργός πολίτης της ΕΕ; Το 47% ναι / Το 20% δεν γνωρίζει / Το 33% θεωρεί ότι δεν είναι ενεργό.

Πρόσβαση στην ενημέρωση

Τακτική χρήση μέσων ενημέρωσης: Facebook: 68,15% Ψηφιακές εφημερίδες: 67,67% Τηλεόραση: 61,28% Instagram: 60,31% YouTube: 56,45% Ραδιόφωνο: 40,41% Podcast: 28,11% Twitter: 25,69% LinkedIn: 24% Online Blogs: 15,32% TikTok: 13,99% Έντυπη Εφημερίδα: 11,46% Snapchat: 11,22% Διαδικτυακό φόρουμ όπως το Reddit: 8,44% Άλλο: 1,33%.

Οι πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης που είναι περισσότερο ευάλωτες στην παραπληροφόρηση και τις ψεύτικες ειδήσεις: το Facebook και έπειτα ακολουθεί το Instagram, το Twitter και η τηλεόραση.

Η πιο κοινή στρατηγική για τον εντοπισμό παραπληροφόρησης και ψεύτικων ειδήσεων: Έλεγχος με άλλες πηγές ειδήσεων, και έπειτα ακολουθεί ο περαιτέρω έλεγχος του δημοσιεύματος ή/και του ιστορικού του συγγραφέα.

Ο μέσος αντίκτυπος της παραπληροφόρησης είναι 4 σε μια κλίμακα από το 1 έως το 5, όπου το 5 είναι σημαντικός αντίκτυπος.

Παρακολούθηση των εθνικών πολιτικών προσώπων για αποφάσεις της ΕΕ: 31,07% μία ή περισσότερες φορές το μήνα, 21,58% μία ή λιγότερες φορές την εβδομάδα, 17,14% σπάνια, 12,33% μία ή περισσότερες φορές το χρόνο, 10,23% δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική,  7,64% ποτέ/λιγότερο από μια φορά το χρόνο.

Μέσα ενημέρωσης που ακούτε ή διαβάζετε για την ΕΕ;

Μία ή περισσότερες φορές την ημέρα: Τηλεόραση: 27,01%, Facebook 26,17% , Ψηφιακή ή έντυπη εφημερίδα 23,36%

Μία ή περισσότερες φορές την εβδομάδα: Ψηφιακή ή έντυπη εφημερίδα 34,25%, Τηλεόραση 31,38%,  Ραδιόφωνο 22,29%

Μία ή περισσότερες φορές το μήνα: Ψηφιακή ή έντυπη εφημερίδα 17,06%, Τηλεόραση 17,60%,  Youtube 16,67%

Απειλείται σήμερα η ΕΕ; 59,34% Ναι, 20,71% Όχι, 19,95% Δεν Ξέρω

Ο κύριος κίνδυνος που αντιμετωπίζει η ΕΕ: 29,66% εθνικισμός και απομάκρυνση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, 14,54% κλιματική αλλαγή, 12,63% κοινωνικά προβλήματα όπως η ανισότητα και η φτώχεια, 9,69% τρομοκρατία και ανασφάλεια, 9,40% μετανάστευση, 8,81% δημοκρατικό έλλειμμα των ευρωπαϊκών θεσμών, 7,34% παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις, 3,82% εντάσεις με ξένα κράτη όπως η Ρωσία ή η Κίνα.

Εμπιστοσύνη στην ηγεσία της ΕΕ μετά την πανδημία: 51,01% ίδια με πριν, 13,76% αυξήθηκε, 23,86% μειώθηκε, το 11,36% δεν γνωρίζει.

Υπάρχει ικανοποιητική νομική προστασία για τους υποεκπροσωπούμενους/μειονεκτούντες πληθυσμούς: 49,49% όχι, 20,33% ναι, το 30,18% δεν γνωρίζει.

Ενημερώνει η εθνική κυβέρνηση αρκετά για τις αποφάσεις που λαμβάνει στην ΕΕ; 73,11% όχι, 11,74% ναι, το 15,15% δεν γνωρίζει.

Ευαισθητοποίηση σχετικά με τις υπηρεσίες που παρέχονται από τα Κέντρα Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct: Το 86,87% δεν γνωρίζει.

Τι είναι αυτό που θα έκανε τους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά στην ΕΕ: 65,15% περισσότερη εκπαίδευση για την ΕΕ στα σχολεία, 64,65% περισσότερες πληροφορίες για την ΕΕ διαθέσιμες στο κοινό, 44,82% περισσότερες διαβουλεύσεις με τους πολίτες σχετικά με την πολιτική, 36,96% διαφορετικοί τρόποι συμμετοχής εκτός από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 9,47% αλλαγή στις πολιτικές της ΕΕ όπως: εκπροσώπηση από νεότερους πολιτικούς, ευρωπαϊκός φεντεραλισμός, ενημερωτικές αφίσες σε όλη την πόλη, άμεση εκλογή του Προέδρου της Επιτροπής, κοινή κοινωνική πολιτική, περισσότερα προγράμματα όπως το Erasmus για άτομα με λιγότερες ευκαιρίες, για την υποβολή αναφορών να απαιτούν λιγότερες από 1.000.000 υπογραφές, η ΕΕ να γίνει περισσότερο δημοκρατική, περισσότεροι έλεγχοι σε χώρες που παρουσιάζουν αντιδημοκρατικά σημάδια, τηλεοπτικό κανάλι της ΕΕ που λειτουργεί σε συνεργασία με εθνικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και την Επιτροπή, ισχυρότερη δράση για το κλίμα, ισχυρότερη Ευρώπη σε διπλωματικό επίπεδο, ισχυρότερη πολιτική πολυγλωσσίας, περισσότερα αποτελεσματικά κονδύλια, εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες για τα σχολεία, επιβεβαίωση των αξιών και των αρχών της στην πράξη, κλείσιμο των εθνικών κοινοβουλίων.